Almere 2.0

Almere groeit de komende jaren door naar de 5e stad van Nederland met zo’n 350.000 inwoners, aldus de gemeente. Er mag flink gebouwd worden maar er zijn ook hoge groene ambities gesteld rondom het weerwater en het terrein wat de Floriade heeft gehuisvest. Op dit terrein moest de woonwijk Hortus verschijnen, wat een boegbeeld van duurzaamheid, innovatie en groen wordt, met een eigen botanische tuin en arboretum. Het weerwater moet een aangesloten oase van groen, blauw, ontmoeting, sport en recreatie worden, wat niet alleen nodig is voor het groeiende centrum, maar ook een verbinding vormt met de nieuwe, duurzame wijk Hortus.

Het ontwikkelproces van Hortus heeft wat vertraging gehad door verschillende perspectieven tussen de ontwikkelaar en de gemeente, waardoor de plannen nu worden herzien. Dat hoeft niet te betekenen dat het bodemleven stil komt te vallen. Met voorbeelden als stichting Weerwoud en de Floriade, zou het niet voor het eerst zijn als initiatiefnemers hier besluiten om zelf het groene heft in handen te nemen.

De Zuidoever

Voor het actieonderzoek was het gebied tussen Hortus en ‘t Oor een interessant gebied, omdat hier de komende 10 jaar geen plannen zijn. Op lange termijn zal hier een woonwijk verschijnen met naar verwachting hoge dichtheid, maar in de huidige ontwikkelvisie wordt het gebied nog met een boskarakter gekenmerkt. In dit gebied liggen kansen voor lokale stakeholders om aan de hand van ruimtelijke projecten kennis en gemeenschap rondom de lokale bodem op te bouwen.

Ontwikkelvisie ‘Hart van de Stad 2040’

De gemeente Almere heeft een ontwikkelvisie opgesteld voor het stadshart in 2040. Omdat dit project zich in Almere heeft afgespeeld, hebben we deze ontwikkelvisie als basis genomen om een voorbeeld te schetsen van mogelijke toepassing van de handvatten (zie pagina ‘Oplossingen’). In de ontwikkelvisie zijn enkele sleutelgebieden aangemerkt. Ook staan er veel aanknopingspunten in de ontwikkelvisie voor het samenwerken met gebruikers en de bodem. Voor 3 sleutelgebieden tonen we hieronder een mogelijke uitwerking van de handvatten in de context van het sleutelgebied.

Natuurvriendelijke oevers

Natuurvriendelijke oevers

Er wordt ingezet op natuurlijke oevers die biodiversiteit stimuleren, waterkwaliteit verhogen en erosie tegengaan. Dit kan gecombineerd worden met land- en waterrecreatie d.m.v. bijv. sport- en speelvoorzieningen. De handvatten kunnen hier toegepast worden om tot de volgende interventies te leiden:

  • Ontwerp: Ontwerp de oevers in co-creatie met lokale stakeholders

  • Programmering: Pas intelligente fasering toe, waarbij de aanplant van de oevers niet hoeft te wachten op andere bouwplannen, zodat deze zich vast kunnen ontwikkelen

  • Eigendom: Creëer creatief eigenaarschap bij stakeholders dmv programmering: Lokale stakeholders Aeres en Price kunnen invulling geven aan programmering van het leren over en etaleren van biobased materialen aan natuurinclusieve oevers. Deze materialen zouden zelfs toegepast kunnen worden in de latere bebouwing van aangrenzende gebieden

  • Beheer: De gemeente en betrokken partijen kunnen een publiek-private beheerovereenkomst sluiten, waarin de kennis en capaciteit van het lokale collectief en van de gemeente samenkomen

Stadsweteringpark

Het stadsweteringpark grenst aan het centrum en woongebieden, waar het een functie heeft om natuurbeleving, ontmoeting, activiteit, verkoeling, biodiversiteit en waterhuishouding te bieden. De handvatten kunnen hier toegepast worden om tot de volgende interventies te leiden:

  • Ontwerp: Hou fysieke ruimte vrij in het stedenbouwkundig ontwerp, voor latere invulling van bewoners of gebruikers van het gebied (bijv. waar het park aan woongebieden grenst en waar voldoende ruimte is aan de oevers)

  • Ontwerp: Co-creëer met bewoners/gebruikers een ontwerp voor bijv. Een voedseltuin in het vrijgehouden gebied

  • Beheer: Richt in de aanloop naar invulling van het initiatief het beheer in naar bodemontwikkeling

  • Beheer: Stel een beheerovereenkomst op waarbij de collectieve organisatie van bewoners/gebruikers zelf beheertaken op zich neemt

  • Programmering: Ontwikkel programmering (bv. kennisdeling omtrent de eetbare stad) in co-creatie met de betrokken gemeenschap

  • Eigendom: Ondersteun de groei van een collectieve organisatie van bewoners met een hart voor groen, zodat zij beheer en bijeenkomsten kunnen organiseren

Stadsweteringpark

Stadsstraten (en pleinen)

Aantrekkelijke stadsstraten dienen uit te nodigen tot contact en ontmoeting, met ruimte voor commerciële en maatschappelijke voorzieningen, horeca en meer. Ook is er hier meer ruimte voor groen, wat bijdraagt aan de aantrekkingskracht. Een soortgelijke context geldt voor pleinen, zoals bijvoorbeeld langs de stedelijke as in het bosdistrict waar ruimte is voor cultureel programma. De handvatten kunnen hier toegepast worden om tot de volgende interventies te leiden:

  • Ontwerp: Neem ondernemers (of andere omringende organisaties) mee in het ontwikkelproces en geef ze eigenaarschap over het publieke groen. Zoek daarbij hun belangen bij de aantrekkingskracht van de stadsstraat (of het plein)

  • Beheer: Verken mogelijkheden voor gezamenlijk opdrachtgeverschap voor het beheer van het groen in de straat (of op het plein)

  • Beheer: Stel een beheerovereenkomst op waarbij de collectieve organisatie van bewoners/gebruikers zelf beheertaken op zich neemt

  • Programmering: Ontwerp programmering met rituelen samen met ondernemers, waarbij groen, bodem en aandacht voor de ondernemers samenkomen

  • Eigendom: Speel in op aanwezigheid van al bestaande ondernemers-samenwerkingen als een bedrijfsinvesteringszone (BIZ)